Rys historyczny


001

O miejscowości Marki wspominają źródła pisane z XVI w. Najstarsza wzmianka o rzece Długiej i urządzonych na niej młynach pochodzi z 1565 r. Miejscowość rozwinęła się dzięki licznym cegielniom, ale przede wszystkim dużej przędzalni wełny czesankowej zbudowanej w latach 1883-1884 przez angielskich przemysłowców braci Edwarda i Johna Briggsów oraz ich wspólnika Ernesta Posselta. Miejscowa ludność korzystała z drewnianego kościoła w pobliskim Grodzisku i odległego o 5 km. kościoła w Kobyłce.

Wraz z uprzemysłowieniem i dynamicznym wzrostem liczby mieszkańców miejscowości zrodziła się idea budowy świątyni w Markach. Do jej realizacji przystąpili mieszkańcy, ks. Jakub Dąbrowski i bracia Briggsowie, będący wprawdzie wyznania ewangelicko-augsburskiego, ale mocno zaangażowani w życie społeczności mareckiej. Starania u władz carskich o wydanie pozwolenia na budowę kościoła trwały kilka lat. Ostatecznie zgoda na rozpoczęcie budowy świątyni nadeszła z Petersburga w 1899 r.

Środki materialne na budowę kościoła pochodziły m.in. od braci Brigssów i ich wspólnika (15 tys. rubli srebrnych), żony Johna Brigssa – Florentyny Amalii z Granzowów (5 tys. rubli), ks. Jakuba Dąbrowskiego (3 tys. rubli) oraz Maksymiliana Małachowskiego – prezesa społecznego komitetu budowy kościoła, właściciela fabryki dachówek w Pustelniku (znaczna, ale bliżej nie określona suma pieniędzy oraz dachówka na pokrycie dachu całego kościoła). Suma dobrowolnych ofiar zebranych podczas zbiórki na ten cel wyniosła 13 tys. rubli. dobrowolnych ofiar. Budowę świątyni w stanie surowym szacowano na 50 tys. rubli. Grunt pod budowę świątyni o łącznej powierzchni 2,5 h stanowił darowiznę włościan mareckich: Kaniaków, Kiełków, Kopańskich, Marków i Michalskich. Wacław Trembiński, właściciel cegielni w Strudze, i Jan Menzel, właściciel cegielni w Markach, ofiarowali po 100 tys. sztuk cegieł.

Dnia 3 maja 1899 r. wmurowano kamień węgielny. Kościół zaprojektował architekt Jan Hinz (1842-1902) – w stylu „gotycko-nadwiślańskim”, 3-nawowy, oparty na 8 kolumnach, na planie krzyża o wymiarach: długość – 46 m, szerokość – 20 m (szerokość w ramionach krzyża 31,5 m), wysokość wieży do wierzchołka metalowego krzyża – 44 m. Wysokość wnętrzna, mierzona od posadzki do sklepienia w różnych miejscach, wynosiła od 8 do 12 m. Całkowita powierzchnia wnętrza – 750 m2, a kubatura – 12 800 m3.Cegła użyta jako budulec pochodziła z okolicznych cegielni. Wierni chętnie angażowali się w pomoc przy budowie kościoła, dzięki czemu prace postępowały bardzo szybko. Ściany zewnętrzne powstały w ciągu 7 miesięcy i w grudniu 1899 r. poświęcono mury. Jednocześnie w latach 1900-1902 trwały prace przy budowie plebanii. Budowa wieży kościelnej potrwała do 1903 r. Na wieży umieszczono 2,5-metrowy ażurowy krzyż. Koszty prac kowalskich przy krzyżu wieńczącym wieżę i żelaznych oknach, zakup dwóch kryształowych żyrandoli, dębowych drzwi frontowych i fisharmonii pokryła Flora Brigss. Świątynia powstała dzięki ogromnym staraniem ks. Jakuba Dąbrowskiego, przy pomocy prezesa Komitetu Budowy – Franciszka Małachowskiego. Kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP został konsekrowany przez Ks. Kard. Aleksandra Kakowskiego w 1904 r.

Rektorzy zarządzający kościołem w Markach podejmowali jednocześnie liczne starania zmierzające do erygowania samodzielnej parafii. Życie religijne i kulturowe mieszkańców Marek zaczęło się bowiem silnie koncentrować wokół nowej świątyni. Ks. Dominik Budziejko – rektor mareckiego kościoła wystąpił w 1917 r. do władz kościelnych z prośbą o utworzenie w markach parafii. Starania te odniosły skutek i dnia 20 października 1917 r. Ks. Kard. Aleksander Kakowski, Metropolita Warszawski erygował parafię w Markach wydzieloną z parafii p.w. Matki Bożej Loretańskiej w Warszawie, która w tym czasie przekroczyła liczbę 60 tys. wiernych. Na patrona parafii wybrano św. Izydora Oracza. Pierwszych proboszczem mianowany został ks. Dominik Budziejko. W jej skład weszły następujące miejscowości: Marki, Grodzisk, Drewnica, Siwki, Pustelnik, Czerwony Dwór, Struga i Lewandów. W tym samym dniu, kiedy nastąpiło erygowanie parafii, został także poświęcony cmentarz parafialny przez wizytującego parafię ks. prał. Leopolda Łyszkowskiego. W 1918 r. ogólna liczba katolików zamieszkujących parafię marecką wynosiła 9 383 osoby, w tym: w Markach 3 666, w Pustelniku 2 927, Strudze 639, w Grodzisku 303, Siwkach 324 i Drewnicy 241. Na ternie parafii żyło 888 Żydów (przeważnie w Pustelniku), 290 protestantów i 6 osób wyznania anglikańskiego.

W sierpniu 1920 r. na plebanii zakwaterowano polskich oficerów sztabowych biorących udział w bitwie warszawskiej z bolszewikami.

W latach 30-tych XX w. za ks. Teodora Jesionowskiego powstały liczne stowarzyszenia i grupy parafialne, m. in. Akcja Katolicka. W 1931 r. ukazał się pierwszy numer „Wiadomości Parafialnych”. W 1935 r. ukończono budowę i oddano do użytku Dom Katolickie. W sali widowiskowej organizowano przedstawienia teatralne. W 1938 r. zakupiono projektor filmowy, a Dom Katolicki zaczął też pełnić funkcję publicznego kina ze specjalnie dobieranym repertuarem. Dochody uzyskane z projekcji filmowych i przedstawień teatralnych przeznaczone były zwykle na potrzeby najuboższych parafian.

Mury mareckiej świątyni są niemymi świadkami wydarzeń historycznych XX w. Dnia 8 września 1944 r. wycofujące się wojska niemieckie wysadziły wieżę. Jej odbudowa trwała do 1961 r.

Dnia 27 lutego 1952 r. erygowano w Strudze parafię p.w. św. Andrzeja Boboli, tym samym część mieszkańców Strugi – należących do tej pory do naszej parafii – została włączono do nowo powstałej parafii.

W 1959 r. parafianie pielgrzymujący na Jasną Górę przywożą kopię cudownego wizerunku Matki Bożej Częstochowskiej, która została umieszczona w lewym bocznym ołtarzu.

W 1967 r. ukończono prace nad witrażami w świątyni wykonanymi przez pracownię Jerzego Olszewskiego według projektu Haliny Cieślińskiej-Brzeskiej.

W latach 70-tych XX w. zdjęto dachówkę z dachu kościoła i pokryto go blachą miedzianą.

Ważnym wydarzeniem w życiu parafii było jej nawiedzenie w 1981 r. przez kopię cudownego obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.

Dnia 25 marca 1992 r. na mocy bulli papieskiej Jana Pawła II „Totus Tuus Poloniae Populus” parafia św. Izydora w Markach została wyłączona z Archidiecezji Warszawskiej i przyłączona do nowo utworzonej Diecezji Warszawsko-Praskiej i do dekanatu zielonkowskiego.

W latach 2000-2002 ks. kan. Henryk Drożdż wybudował nową plebanię.

Na mocy dekretu Ks. Bpa Kazimierza Romaniuka, Biskupa Warszawsko-Praskiego dnia 29 czerwca 2004 r. z parafii p.w. św. Izydora została wydzielona kolejna parafia p.w. NMP Matki Kościoła, przy ul. Ząbkowskiej, a funkcję jej proboszcza powierzono ks. Dariuszowi Gugale, dotychczasowemu wikariuszowi naszej parafii.